Khẩu độ là gì?

Khẩu độ được hiểu là độ mở của ống kính có tác dụng điều tiết lượng ánh sáng đi vào cảm biến của máy ảnh. Khẩu độ của ống kính càng lớn nghĩa là trong khoảng thời gian nhất định lượng ánh sáng đi vào cảm biến (hoặc phim) sẽ nhận được càng nhiều. Khẩu độ ống kính máy ảnh sẽ được điều chỉnh bằng cách đóng mở các lá khẩu.

Đơn vị đo khẩu độ

Trong nhiếp ảnh kích thước của khẩu độ được đo thông qua thang đo F-STOP. Trên máy ảnh, bạn sẽ thấy đơn vị của khẩu độ dưới dạng "f/số" như f/4,f/2,... Số f sẽ được biểu thị cho mức độ rộng hoặc hẹp của khẩu độ. Độ mở của khẩu độ sẽ ảnh hưởng đến độ phơi sáng và độ sâu trường ảnh.

Có một điều bạn cần lưu ý, đó là số nhỏ sẽ tượng trưng cho khẩu độ lớn và ngược lại, số lớn đại diện cho khẩu độ lớn. Ví dụ, khẩu độ f/16 sẽ nhỏ hơn khẩu độ f/2. Thông thường máy ảnh trên các dòng điện thoại, khẩu độ sẽ là mặc định, không thể thay đổi.

Đơn vị đo khẩu độ

Khẩu độ tối đa và khẩu độ tối thiểu

Mỗi loại ống kính đều có giới hạn về độ lớn hay nhỏ của khẩu độ. Bạn có thể nhận biết điều này qua các thông số kỹ thuật trong ống kính. Tuy nhiên khẩu độ tối thiểu thường không quan trọng lắm bởi đa số các ống kính máy ảnh trên thị trường hiện nay đều có khẩu độ ít nhất ở mức f/16.

Bên cạnh đó khẩu độ tối đa lại được chú trọng hơn, nó cho biết ống kính có thể thu thập tối đa bao nhiêu ánh sáng ( hay độ tối mà bạn có thể chụp ảnh rõ nét ). Ví dụ, đối với ống kính 18mm thì sẽ có khẩu độ tối đa là f/3.5 và đối với ống kính 55mm, khẩu độ tối đa là f/5.6. Hiện nay trên thị trường, ống kính có khẩu độ lớn sẽ cao hơn ống kính có khẩu độ nhỏ.

Khẩu độ tối đa và khẩu độ tối thiểu

Ảnh hưởng khẩu độ đến hình ảnh

Vậy yếu tố khẩu độ sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các bức ảnh, cùng tìm hiểu ngay trong phần dưới đây:

#1: Độ sáng hay độ phơi sáng của hình ảnh

Khi chúng ta mở khẩu độ, tức lỗ trên ống kính sẽ mở rộng hơn, ánh sáng truyền vào thân máy đến cảm biến ảnh sẽ nhiều hơn, điều này sẽ làm cho các bức ảnh sáng hơn. Bên cạnh đó khi khẩu độ nhỏ, tức lỗ trên ống kính mở nhỏ hơn, lượng ánh sáng đi vào cảm biến sẽ ít hơn, kết quả làm cho bức ảnh tối hơn.

Điều này sẽ thể hiện rõ qua bức hình dưới đây.

Chính vì vậy, trong điều kiện thiếu sáng hoặc vào ban đêm, bạn nên mở khẩu độ lớn hơn để thu được nhiều ánh sáng hơn. Hoặc làm điều ngược lại, nếu muốn bức ảnh tối hơn.

Khẩu độ ảnh hưởng đến độ phơi sáng của hình ảnh

#2: Độ sâu trường ảnh?

Ngoài việc ảnh hưởng đến độ sáng của bức ảnh, khẩu độ còn ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh. Độ sâu trường ảnh (Depth of Field) là thuật ngữ được dùng để diễn tả vùng rõ nét của bức ảnh. Khi khẩu độ càng nhỏ thì độ sâu trường ảnh cũng tăng lên, tất cả các đối tượng ở tiền cảnh và hậu cảnh đều được đảm bảo đúng nét.

Khi khẩu độ máy ảnh được mở rộng ở mức tối đa thì độ sâu trường ảnh sẽ nông hơn, giúp tách đối tượng ra khỏi hậu cảnh và làm cho đối tượng được rõ nét và hậu cảnh sẽ nhòe đi.

Hiệu ứng này được sử dụng phổ biến khi chụp chân dung, nó giúp đem đến hiệu ứng xóa phông tuyệt đẹp cho bức ảnh. Bên cạnh đó, khi chụp ảnh phong cảnh, bạn nên để khẩu độ nhỏ để có thể lấy được nhiều chi tiết của bức ảnh.

Khẩu độ ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh

3 cách làm mờ hiệu quả cho bức ảnh

Đây là một thủ thuật khi chụp ảnh. Việc chụp một bức ảnh có hậu kì được xóa mờ tuyệt đẹp không chỉ cần một ống kính sáng và mở tối đa khẩu độ. Đó là “yếu tố” đầu tiên, nhưng trong một số trường hợp chỉ một khẩu độ lớn cũng sẽ không cho ra một kết quả như mong muốn.

Yếu tố thứ hai đó là khoảng cách giữa chủ thể và nền, Nếu như phông nền quá gần với chủ thể, nó có thể lọt vào độ sâu trường ảnh, hoặc nếu như quá gần đến nỗi hiệu ứng làm mờ không hiệu quả. Do đó hãy giữ khoảng cách giữa chủ thể và nền mà bạn muốn làm mờ.

Yếu tố thứ ba là tiêu cự của ống kính sử dụng, để có thể có được độ sâu trường ảnh hẹp với tiêu cự dài hơn, bạn hãy tận dụng lợi thế của các đặc trưng đó. Theo nhiều chuyên gia nhiếp ảnh, tiêu cự từ 75 mm đến 100 mm là mức lý tưởng nhất cho việc chụp chân dung với phông nền được làm mờ vô cùng độc đáo.

Cách chọn lựa máy ảnh có khẩu độ phù hợp

Để có thể chọn lựa được máy ảnh có khẩu độ phù hợp, trước hết bạn xác định nhu cầu sử dụng và khả năng tài chính.

Trên thị trường hiện nay có loại khẩu độ cố định và loại khẩu độ động. Loại có khẩu độ cố định là f/2.8, f/2, f/1.8, được sử dụng nhiều hơn bởi khả năng chụp trong điều kiện thiếu sáng, không có đèn flash và khả năng xóa phông khi chụp ảnh chân dung.

Về độ lớn của khẩu độ, các loại ống kính có một khẩu độ lớn như f/2.8 sẽ làm mờ hậu lớn (thích hợp cho chụp chân dung lấy nét nông). Trong đó các giá trị khẩu độ nhỏ như f/8, f/11 hoặc f/16 sẽ giúp bạn có thể chụp các cho tiết sắc nét ngay cả ở tiền cảnh và hậu cảnh ( thích hợp cho chụp ảnh phong cảnh, kiến trúc và chụp macro).

 

Cách chọn lựa máy ảnh có khẩu độ phù hợp

Hướng dẫn thay đổi khẩu độ trong máy ảnh

Để thay đổi khẩu độ trên máy ảnh, bạn có thực hiện theo hai cách sau đây:

  • Cách 1: Chọn chế độ “Ưu tiên khẩu độ”: Bạn sẽ được quyền tùy chỉnh khẩu độ còn máy sẽ tự chỉnh tốc độ màn trập cho bạn.
  • Cách 2: Chọn chế độ “Thủ công”: Bạn có thể chỉnh cả khẩu độ và tốc độ màn chập theo ý muốn.

Với 2 cách trên, bạn có thể đặt ISO ở chế độ tự động hoặc chỉnh thủ công. Thông thường trên máy ảnh chế độ ưu tiên khẩu độ sẽ được ký hiệu là “A” hoặc “Av”

Ngoài ra ở chế độ thủ công, các thiết lập phơi sáng cũng thường được các nhiếp ảnh gia gọi là "f stop", "EV"  hoặc giá trị phơi sáng cho phép bạn điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào máy ảnh.

Tăng 1 khẩu độ sẽ làm giảm đi một nửa lượng ánh sáng đi vào máy ảnh. Ngược lại nếu bạn giảm 1 stop khẩu độ sẽ làm tăng gấp đôi lượng ánh sáng đi vào máy ảnh.

Hầu hết các máy ảnh DSLR, ngoài 1 stop tiêu chuẩn, bạn có thể cài đặt số stop ở các khoảng tăng ½  và ⅓. Ví dụ, nếu bạn thiết lập 1/3 stop, phạm vi một shop hoàn chỉnh giữa f/2.8 và f/4 sẽ được chia thành 3 phần, do đó nó sẽ trở thành f/2.8→f/3.2→f/3.5→f/4. Việc sử dụng 1/3 stop cho phép bạn có thể chỉnh lượng ánh sáng đi vào máy ảnh.

Mong rằng những thông tin được HanoiMobile chia sẻ trong bài viết sẽ giúp bạn trả lời thắc mắc “khẩu độ là gì” và cách lựa chọn thiết bị phù hợp. Cảm ơn các bạn đã quan tâm đến bài viết.